ปัญหาสังคมมีหลายมิติ มันซับซ้อนตามบริบทของแต่ละสังคม บางปัญหาสถาปัตยกรรมเข้าไปช่วยได้น้อย บางปัญหาปลายทางแก้ปัญหาคือการใช้สถาปัตยกรรมเข้ามาบำบัดเยียวยาให้กับสังคมได้เช่นกัน เช่นกรณีปัญหาเรื่องคนไร้บ้านในสังคม มีการแก้ปัญหาในหลายวิธี ทั้งการสร้างความเป็นมิตร ให้ปัจจัยสี่สำหรับพื้นฐานการดำรงชีวิต แต่ส่วนหนึ่งของปัจจัยสี่ที่ลงทุนเข้าไปแก้ไขประเด็นนี้ที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์ได้คือ บ้านของคนไร้บ้าน
Crest Apartments คือที่พักอาศัยของคนไร้บ้านและทหารผ่านศึกผู้ไร้บ้าน มันเป็นความพยายามที่จะให้คนไร้บ้านลดพฤติกรรมการเร่ร่อนจรจัดมาคุ้นเคยกับการอยู่เป็นชุมชน โดยเปลี่ยนที่ว่างตรงชานเมืองย่านแวนนายส์ ลอสแอนเจลิส สหรัฐอเมริกา ให้รองรับกิจกรรมสำหรับชาวไร้บ้านเหล่านี้ โดยได้สำนักงานสถาปนิกในลอสแอนเจลิส Michael Maltzan Architecture มาแก้ปัญหาด้วยการออกแบบและด้วยการสร้างพื้นที่ใช้สอยภายในที่ประกอบด้วยสำนักงาน ครัวรวม ซักล้าง ห้องพักผ่อน สวนชุมชน เพื่อรองรับกิจกรรมความเป็นชุมชนในโครงการ
กลวิธีที่สถาปนิกเสนอในการออกแบบคือ การเปิดจากพื้นที่ภายในสู่ภายนอก ไม่ให้ผู้เข้าพักรู้สึกตัดขาดจากโลกภายนอกจากชุมชนแวนนายส์ จนรู้สึกแปลกแยกไม่อยากออกจากห้องหรือหนีออกจากบ้านพักนี้ ตัวห้องแต่ละหน่วยถูกออกแบบให้หน้าต่างเปิดสู่สวนภายนอกไปยังคอร์ตกลางเพื่อเชื่อมโยงมากที่สุดตามรูปที่ดิน ผังอาคารถูกออกแบบให้เหลื่อม ขยักเป็นขั้นบันได ให้หลายห้องพักทางทิศตะวันตกสามารถรับวิวจากสวนในโครงการมากที่สุด พื้นที่ส่วนกลางที่ชั้น 1 ออกแบบให้เป็นลักษณะพื้นที่ใต้ถุนโล่ง เชื่อมต่อสวนภายในสู่ชุมชนภายนอกให้มีความต่อเนื่องกัน
การออกแบบเพื่อสิ่งแวดล้อมเป็นประเด็นที่สถาปนิกใส่ลงไปยังรายละเอียด ทั้งใช้การสร้างภูมิทัศน์ในโครงการจากพันธ์ไม้ท้องถิ่น ลดการใช้พลังงานในการขนย้ายสิ่งแปลกปลอมนอกพื้นที่ ใช้ร่องระบายน้ำอินทรีย์ที่ใช้พืชมาช่วยดักตะกอนมลพิษในโครงการในส่วนใต้ที่จอดรถ นอกจากนี้ยังติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์บนชั้นดาดฟ้าเพื่อผลิตไฟฟ้าไว้ใช้ในกับการทำน้ำร้อนในอาคารอีกด้วย
แม้ว่าสถาปัตยกรรมอาจจะเป็นปลายทางในการแก้ปัญหา แต่มันก็ช่วยเพิ่มความรื่นรมย์ ลดความเหลื่อมล้ำของสังคมลงได้บ้าง แม้จะไม่มาก แต่มันก็ได้สร้างขึ้นแล้ว
อ้างอิง: www.mmaltzan.com
Photo: Iwan Baan
