มาเลเซียเป็นอีกหนึ่งประเทศที่ต้องเผชิญกับปัญหาฝุ่นควัน PM 2.5 เป็นประจำทุกปี โดยสาเหตุหลักมาจากการเผาทำลายป่าและพื้นที่ทางเกษตรของประเทศเพื่อนบ้าน ฟังดูคุ้นๆ เหมือนบ้านเราเลยใช่ไหม แต่ประเทศเขาเจอกับปัญหานี้มายาวนานกว่าประเทศเราเสียอีก
เมื่อเป็นปัญหาที่ประชาชนต้องพบเจอมาอย่างต่อเนื่อง เรื่องมลพิษทางอากาศจึงเป็นอีกหนึ่งประเด็นทางสังคมที่ศิลปินและนักเคลื่อนไหวในมาเลเซียนำเอาไปสร้างสรรค์ผลงานและความเคลื่อนไหว เพื่อสร้างความตระหนักรู้ถึงสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐานที่เราทุกคนควรมีต่อการหายใจอากาศบริสุทธิ์
อย่างเมื่อต้นเดือนกันยายนปี 2565 ที่ผ่านมา ศิลปิน/กราฟิกดีไซเนอร์/นักเคลื่อนไหวทางสังคมการเมืองคนดัง Fahmi Reza ก็เพนต์ผนังตรงหัวมุมถนนด้านหนึ่งกลางกรุงกัวลาลัมเปอร์เป็นตัวอักษรขนาดใหญ่ว่า “Caution: Jerebu is coming back” โดย Jerebu ที่ว่าเป็นภาษามาเลย์ หมายถึง ฝุ่นควัน (haze) และ Fahmi ก็เลือกใช้ตัวหนังสือสีดำบนพื้นเหลืองเหมือนกับเทปกั้นเขตพื้นที่ของตำรวจเพื่อเรียกความสนใจจากผู้ผ่านไปผ่านมา
กราฟิตีดังกล่าวน่าจะเป็นทีเซอร์เรียกน้ำย่อยของ ‘Haze: Coming Soon’ ที่กำลังจัดแสดงอยู่ (5-14 พ.ค. 2566) ที่ REXKL และตามพื้นที่สาธารณะต่างๆ หลายแห่งในกัวลาลัมเปอร์ โดย Haze: Coming Soon เป็นเทศกาลศิลปะที่มุ่งเสนอให้ผู้ชมเข้าใจถึงปัญหาความร้ายแรงของมลพิษทางอากาศ โดยเฉพาะปัญหาฝุ่นควันระดับภูมิภาค (transboundary haze) ที่ไม่ได้ก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพและเศรษฐกิจของคนในประเทศที่สร้างมลพิษเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบมายังประเทศใกล้เคียงอื่นๆ ด้วย
เทศกาลครั้งนี้ระดมผลงานศิลปะหลากหลายสาขาที่พูดถึงเนื้อหาในหลากหลายแง่มุม เช่น จิตรกรรมที่เรียกร้องให้ผู้คนหันมาสนใจปัญหานี้ กราฟิกดีไซน์ที่ให้ข้อมูลตัวเลขเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศในแต่ละปี และภาพยนตร์แนวเสียดสี ‘Haze-zilla’ ที่พูดถึงความละโมภของกลุ่มทุน จนเกิดเป็นการทำลายสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลเสียต่อทุกคน
ส่วนศิลปินนักเคลื่อนไหวที่เข้าร่วมจัดแสดงผลงานก็มีมากมาย นอกจาก Fahmi Reza แล้ว ก็ยังมี Pungrok Sulap, Studio Birthplace, Cloakwork และ Ernest Zacharevic เป็นต้น โดยคนหลังนี้ Ernest Zacharevic นอกจากจะมีผลงานขนาดใหญ่ชื่อ ‘Transboundary Haze’ จัดแสดงอยู่ที่ Dataran Merdeka แล้ว ก็ยังรับหน้าที่เป็นคิวเรเตอร์ของงาน โดยถือเป็นการกลับมาเคลื่อนไหวของเขาอีกครั้งในนามกลุ่ม Splash and Burn
เราขอชื่นชมพลังในการเคลื่อนไหวประเด็นทางสังคมของศิลปินจากมาเลเซียกลุ่มนี้ และที่ชอบอีกอย่างก็คือ ประเด็น ‘มลพิษระดับภูมิภาค’ ที่พวกเขานำเสนอ เพราะมันแสดงให้เห็นว่าเรื่องฝุ่นควันพิษเป็นปัญหาเร่งด่วนที่พวกเราต้องเรียกร้องให้รัฐบาลแต่ละประเทศจับมือกันเพื่อแก้ปัญหาอย่างจริงจังเสียที
ที่มา: eventbrite.com , therakyatpost.com , thestar.com.my , facebook.com/ernestzacharevic
