ชีวิตเมืองทุกวันนี้วุ่นวายจนน่าปวดหัว เวลายี่สิบสี่ชั่วโมงดูเหมือนจะไม่พอให้เราใช้สอยได้อย่างมีคุณภาพอีกต่อไป แน่นอนว่าวิถีเมืองใหญ่ที่เร่งรีบนี้ส่งผลถึงรูปแบบความเป็นอยู่และสายใยระหว่างเพื่อนบ้านที่ค่อยๆ จืดจางจากกัน นับเป็นวิกฤตการณ์ด้านสุขภาพชุมชนที่อ่อนแอลงจนน่าวิตก รวมถึงยังเป็นชนวนที่เปิดช่องให้ปัญหาสังคมอื่นๆ งอกตามมาได้อีกหลายเรื่อง
Edwin van Capelleveen นักออกแบบหนุ่มชาวดัชท์ยังคงคิดบวกว่าสุขภาพชุมชนข้อนี้ยังพอแก้ไขได้ไม่ยาก โดยหนึ่งในวิธีการที่จะลดความห่างเหินระหว่างเพื่อนบ้านได้ดีก็คือการออกแบบ ‘ระเบียงบ้าน’ เสียใหม่ วันนี้เราลองมาทำความรู้จักกับ The Social Balcony หรือระเบียงผูกมิตรของ Capelleveen กัน
ไอเดียการออกแบบระเบียงนี้จริงๆ ค่อนข้างเรียบง่าย มันประกอบขึ้นจากชุดโมดูลของ ‘สะพาน’ และ ‘บันได’ ที่สามารถเชื่อมต่อระเบียงเดิมของตึกเกือบทุกแบบเข้าหากัน ซึ่งจุดที่เชื่อมต่อถึงกันนี้ก็จะทำหน้าที่เป็นเสมือน ‘พื้นที่กึ่งสาธารณะ’ เอื้อให้ผู้อยู่อาศัยบ้านใกล้เรือนเคียงมีโอกาสได้สนทนาพาที สังสรรค์ หรือทำกิจกรรมร่วมกันได้ง่ายขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการทานอาหารมื้อง่ายๆ ด้วยกัน การทำสวนครัวเล็กๆ หรือที่เรียบง่ายที่สุดก็คือการพบปะคุยเล่นกันแบบไม่ต้องมีพิธีรีตอง
Capelleveen เล่าว่าแรงบันดาลใจของเขาได้มาจากการไปใช้ชีวิตช่วงหนึ่งในประเทศเดนมาร์ก ที่ซึ่งในหมู่บ้านจะมีสวนส่วนกลางเป็นพื้นที่สาธารณะให้สมาชิกได้มาพบปะสร้างความคุ้นเคยกัน โดย Capelleveen อยากจะรังสรรค์พื้นที่ในลักษณะเดียวกันนี้ให้เกิดขึ้นกับชุมชนแนวสูงตามเมืองใหญ่ได้โดยไม่ต้องปรับเปลี่ยนโครงสร้างอะไรมากมาย
“ผมรู้สึกว่าปัญหาเรื่องความห่างเหินในสังคมเมืองกำลังปะทุหนักข้อขึ้นทุกวัน การที่เราสามารถจะยกระดับพื้นที่เล็กๆ ข้างบ้าน หรือหลังบ้านอย่างเช่นระเบียง ให้กลายเป็นพื้นที่คุณภาพในการสังสรรค์ระหว่างผู้คน มันน่าจะมีความหมายต่อจิตใจและต่อคุณภาพชีวิตได้มากทีเดียว” Capelleveen กล่าว
นอกเหนือไปจากบทบาทการเป็นสะพานเชื่อมใจแล้ว เราเองยังมองว่าจุดเด่นอีกข้อของ The Social Balcony ก็คือความเรียบง่ายในแนวคิดและการออกแบบ เพราะโมดูลสะพานและบันไดพวกนี้ไม่เพียงแต่จะประยุกต์ใช้ได้กับอาคารหลายประเภท แต่มันยังสามารถปรับเปลี่ยนให้เข้ากับบริบทเงื่อนไขที่แตกต่างกันในแต่ละท้องถิ่นด้วย เช่นว่างานชิ้นโปรโตไทป์ของ Capelleveen แม้จะผลิตขึ้นจากเหล็ก ไม้ และคอนกรีตผสม แต่ในความเป็นจริงแล้วก็น่าจะปรับใช้วัสดุประเภทอื่นๆ ที่เหมาะสมกับโจทย์ในชุมชนอื่นได้เช่นกัน
สุดท้าย นักออกแบบหนุ่มดัชท์รายนี้หวังว่าผลงานของเขาจะช่วยจุดประกายความคิดให้กับการสร้าง ‘ฟังก์ชั่นใหม่’ ในส่วนต่อขยายของบ้าน (เช่นระเบียงที่ทุกวันนี้มักจะลงเอยที่การเป็นราวตากผ้าหรือที่เก็บของเสียมาก) เพราะเชื่อเหลือเกินว่าหากชาวเมืองทั้งหลายได้มาระดมสมองร่วมกัน มันน่าจะมีอีกเป็นสิบเป็นร้อยไอเดียที่เราจะเปลี่ยนแปลงมุมเล็กๆ ข้างบ้าน หรือเปลี่ยนพื้นที่ด้อยประโยชน์ในชุมชน ให้กลายเป็น ‘พื้นที่สร้างสรรค์สังคม’ ได้ในวิธีใดวิธีหนึ่ง
อ้างอิง: www.edwinvancapelleveen.com
