คุณเคยคิดมั้ยว่าในอนาคต ‘พื้นถนน’ อาจไม่ได้มีกายภาพเหมือนกับที่เราเห็นกันอยู่ในทุกวันนี้ งานขุดเจาะเพื่อซ่อมพื้นผิว เพิ่มลดขนาดฟุตบาท ทำทางลาด ใส่ลูกระนาด และอื่นๆ ที่ต้องใช้เวลาเป็นวันๆ อาจไม่มีความจำเป็นอีกต่อไป และถนนทุกสายในเมืองอาจจะสร้างขึ้นจากวัสดุชนิดใหม่ ที่มีลักษณะเป็นโมดูลถอดประกอบได้เหมือนจิ๊กซอว์ พร้อมสลับสับเปลี่ยนได้บ่อยๆ ตามฟังก์ชั่นการใช้งานที่ต้องการในเวลาแค่ไม่กี่นาที
ที่กล่าวมานี้คือวิสัยทัศน์ของ คาร์โล ราตติ แห่งสตูดิโอออกแบบ Carlo Ratti Associati (CRA) ที่ทำงานร่วมกับ Sidewalk Labs ในโครงการสร้างสรรค์ภูมิทัศน์เมืองแห่งอนาคต ณ เมืองโตรอนโต ประเทศแคนาดา (ในโครงการชื่อ Sidewalk Toronto) โดยพวกเขามุ่งหวังจะทำให้ท้องถนนในเมืองกลายเป็นนวัตกรรมที่สามารถ ‘ปรับตัวได้’ ตามความต้องการของมนุษย์ในแต่ละช่วงเวลา
บนโจทย์ของโครงการ Sidewalk Toronto ที่จะยกระดับศักยภาพของชุมชนริมน้ำ (Quayside) ให้เป็นโมเดลนำร่องในการสร้างสรรค์ชีวิตเมืองอย่างฉลาดและยั่งยืน โดยอาศัยเทคโนโลยีและนวัตกรรมการออกแบบสมัยใหม่มาเป็นเครื่องมือหลักในการปรับเปลี่ยนประสบการณ์ของผู้คน ล่าสุดชาวเมืองโตรอนโตเพิ่งได้สัมผัสกับนวัตกรรมนำร่องชิ้นแรกจากโครงการนี้ นั่นก็คือ Dynamic Street ระบบโครงสร้างพื้นถนนแบบโมดูลที่ปรับเปลี่ยนการใช้งานได้ตลอด 24 ชั่วโมงในหนึ่งวัน
ผลงานนี้จัดแสดงให้ชาวเมืองได้ลองสัมผัสและทดลองใช้กันในพื้นที่ทดสอบผลงานของ Sidewalk ในเมืองโตรอนโต โดยโชว์รูมขนาดมหึมาได้ถูกปูพื้นใหม่ด้วยแผ่นไม้อัดรูปหกเหลี่ยมขนาดกว้าง 4 ฟุต ที่ออกแบบให้จัดวางต่อกันหรือเคลื่อนย้ายออกจากกันได้อย่างง่ายดาย (แต่ละแผ่นเรียกว่า Paver) ซึ่งถ้ามองดูใกล้ๆ แล้ว ใต้ paver แต่ละแผ่นนี้จะมีดวงไฟเล็กๆ ติดตั้งอยู่เพื่อเป็นสัญญาณบอกทิศทางการสัญจร สำหรับทั้งรถยนต์ คนเดินเท้า จักรยาน รวมไปถึงบอกโซนห้ามเข้า ทางข้าม ที่จอดรับส่ง พื้นที่อันตราย ฯลฯ ได้ทั้งหมด นอกจากนั้นในทุกๆ แผ่นยังมีระบบ plug & play ที่เปิดให้เราเลือกติดตั้งอุปกรณ์เสริมต่างๆ เข้าไปได้ ไม่ว่าจะเป็นราวล็อคจักรยาน โคมไฟ ป้ายจราจร ป้ายเตือน เสาไมโครโฟน อุปกรณ์ออกกำลังกาย แป้นบาส หรือกระทั่งปลูกต้นหญ้าจากด้านในได้ ที่ประทับใจชาวเมืองที่สุดคือการติดตั้งและถอดประกอบชิ้นส่วนสารพัดประโยชน์นี้ใช้เวลาเพียงแค่ไม่กี่นาทีเท่านั้น!
“เป้าหมายคือเราอยากทำให้ถนนและทางเดินเท้าสามารถตอบโจทย์ความต้องการที่หลากหลายได้ตลอดวัน คุณลองนึกภาพถนนคนเดินกว้างๆ ที่คราคร่ำไปด้วยผู้คนและจักรยานในชั่วโมงเร่งด่วน แต่พอพ้นช่วงเวลาพีคไป รวมถึงในวันสุดสัปดาห์ ถนนเหล่านี้ก็กลับเงียบเป็นป่าช้า แทบไม่มีใครใช้งานอีกเลย ซึ่งนวัตกรรมอย่าง Dynamic Street จะเข้าไปปรับปรุงพื้นที่ลักษณะนี้ให้มีประโยชน์มากขึ้นได้มหาศาล เช่นอาจจะเปลี่ยนฟังก์ชั่นมันเป็นสนามเด็กเล่นระหว่างวัน หรือเป็นสนามบาส หรือกระทั่งเป็นบล็อคปาร์ตี้ในช่วงวีคเอนด์ ผมเชื่อว่ามันจะเป็นพื้นที่แห่งการทดลองของชุมชนได้อย่างแท้จริง” คาร์โล ราตติ กล่าว
ในอนาคต CRA และ Sidewalk Labs มีแผนจะพัฒนาแผ่นพื้น Dynamic Street นี้ขึ้นบนวัสดุที่หลากหลาย อาทิ แผ่นคอนกรีตน้ำหนักเบา แผ่นยาง ฯลฯ ตามแต่ความต้องการด้านการใช้งาน โดยจะคงคอนเซ็ปท์เรื่องติดตั้งและปรับเปลี่ยนได้รวดเร็วไว้เช่นเดิม
อ้างอิง: sidewalktoronto, sidewalklabs
