รากเหง้า อัตลักษณ์ วัฒนธรรม หรือภูมิปัญญาท้องถิ่น กลายมาเป็นคำฮิตติดหูมากขึ้น เมื่อช่วงหลังกระแส ‘เศรษฐกิจชุมชน’ (Local Economy) ได้รับความนิยมและถูกหยิบยกเป็นหนึ่งในเครื่องมือขับเคลื่อนเศรษฐกิจทั่วโลก
ท่ามกลางการเติบโตอันจับตานี้ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ก็ผุดไอเดียจัดทำนิทรรศการออนไลน์ ‘เดอะชุมชน’ ซึ่งต่อยอดมาจาก ‘โครงการพัฒนาคลังข้อมูลชุมชน และเครือข่ายข้อมูล’ ที่มีเป้าหมายเสริมสร้างศักยภาพและสนับสนุนชุมชนกว่า 24 แห่งทั่วไทย ในการรวบรวมสารพันเรื่องราววิถี ประเพณี และวัฒนธรรม ที่กระจัดกระจายให้กลายมาเป็นฐานข้อมูลชุมชน ก่อนจัดการอย่างเป็นระบบตามมาตรฐานสากล ผ่านกระบวนการ ‘การจัดการวงจรชีวิตข้อมูล’ (Data Lifecycle Management) พร้อมปลุกปั้นเว็บไซต์คลังข้อมูลชุมชน สื่อกลางอำนวยความสะดวกในการเข้าถึงองค์ความรู้ สำหรับนำไปพัฒนาใช้ประโยชน์ หรือแบ่งปันแก่สาธารณะ
อย่างที่เกริ่นไปข้างต้น ข้อมูลชุมชนเหล่านี้ยังถูกนำมาเนรมิตเป็นนิทรรศการฉบับออนไลน์ โดยได้ทีม Studio Dialogue และบริษัท Craftsmanship มาร่วมกันออกแบบสร้างสรรค์ให้เนื้อหาเชิงวิชาการที่หลายคนมักตั้งกำแพงว่าน่าเบื่อ ย่อยยาก ดูเป็นมิตร สนุกสนาน และชวนติดตามยิ่งขึ้น
ไม่ว่าจะเป็นการดีไซน์ Display Typography คีย์วิชวลสะดุดตา ที่ได้แรงบันดาลใจมาจากสัญลักษณ์ต่างๆ บน ‘แผนที่เดินดิน’ หรือแผนที่แสดงข้อมูลชุมชน ที่เกิดจากการสำรวจและจดบันทึกโดยชาวชุมชน หรือภาพประกอบเนื้อหาน่ารักๆ ที่ตั้งใจผสานความเป็นมนุษย์ลงในแพลตฟอร์มออนไลน์ให้มากที่สุด ด้วยเทคนิคการเพ้นท์และสเก็ตช์ลายเส้นเพื่อสื่อสารอัตลักษณ์และความน่าสนใจของแต่ละชุมชนออกมาอย่างมีสีสัน อาทิ สถาปัตยกรรม อาหาร เครื่องดนตรีพื้นบ้าน การแสดงศิลปวัฒนธรรม งานหัตถกรรม หรือสมุนไพรท้องถิ่น รวมถึงการใช้อินโฟกราฟิกเข้ามาช่วยอธิบายใจความด้านประวัติศาสตร์ให้กระชับและย่อยง่าย
เรียกได้ว่าเป็นนิทรรศการชุมชนที่นำงานออกแบบและเทคโนโลยีการสื่อสารสมัยใหม่เข้ามาเสริมพลังของข้อมูลได้อย่างสร้างสรรค์ อีกทั้งตอบโจทย์หัวใจสำคัญที่ต้องการเน้นย้ำศักยภาพชุมชน ตลอดจนจุดประกายให้คนรุ่นใหม่ได้เล็งเห็นคุณค่าของต้นทุนท้องถิ่นที่ไม่เพียงควรสืบสานรักษา ทว่ายังสามารถต่อยอดสร้างโอกาสสู่ความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในการยกระดับเศรฐกิจชุมชนอย่างยั่งยืน
อ้างอิง: www.sac.or.th, www.facebook.com/studiodialoguebangkok
