Jana Sophia Nolle เป็นศิลปินภาพถ่ายชาวเยอรมันที่สนใจเกี่ยวกับประเด็นทางสังคม เช่น ความอยุติธรรม ความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสังคม และความเปราะบางของอัตลักษณ์บุคคล ฯลฯ
ในผลงานภาพถ่ายชุด Living Room (San Francisco), 2017-2018 เธอนำเสนอภาพถ่ายที่เปิดเผยให้ผู้ชมได้เห็นโลกคู่ขนานสองใบ นั่นคือ โลกของผู้มีอันจะกินในเมืองซานฟรานซิสโกที่เธอขอเข้าไปบันทึกภาพภายในห้องรับแขกที่ตกแต่งแตกต่างกันไปตามแต่รสนิยมของเจ้าของบ้านแต่ละคน และโลกของคนไร้บ้าน ที่เธอเข้าไปขอข้อมูลเกี่ยวกับ ‘เพิง’ ที่พักของพวกเขาว่าประกอบขึ้นมาอย่างไรและใช้วัสดุอะไรบ้าง
เมื่อได้ข้อมูลจากคนไร้บ้าน Jana จึงนำเอาวัสดุ เช่น กระดาษลัง ผ้าใบ รถเข็นซูเปอร์มาร์เก็ต ฯลฯ มาประกอบเป็นเพิงที่พักรูปแบบต่างๆ และนำไปจัดวางในห้องรับแขกหรูหราของแต่ละบ้าน จากนั้นจึงกดชัตเตอร์เพื่อบันทึกและถ่ายทอดออกมา ภาพถ่ายเหล่านี้สวยเนี้ยบกริบ แต่ขณะเดียวกันก็ดูแปลกประหลาด เพราะในห้องรับแขกของบ้านหรู กลับมีวัตถุแปลกปลอมขนาดใหญ่ตั้งอยู่ ซึ่งความแปลกประหลาดในภาพถ่ายของเธอนี้เอง กลับเป็นเรื่องปกติธรรมดาที่เราคุ้นชินกันไปแล้ว นั่นคือ ความเหลื่อมล้ำทางสังคม
ระหว่างที่ถ่ายทำโปรเจ็กต์ Living Room นี้ Jana ยังได้เข้าไปหนึ่งในทีมงานของ Coalition for Homelessness ทำให้เธอได้ทำความรู้จักใกล้ชิดกับคนไร้บ้าน 15 คน และได้เรียนรู้ความจริงที่น่าเศร้าว่า คนไร้บ้านส่วนมากรู้สึกว่าพวกเขาไม่มีตัวตนในสายตาของประชากรคนอื่นในเมืองเลย นอกจากนั้น ระหว่างที่เกิดการระบาดของโควิด-19 ขณะที่พวกเราสามารถ ‘กลับบ้าน’ ไปอยู่ในพื้นที่ปลอดภัยได้ แต่คนไร้บ้านเหล่านี้ไม่มีที่อยู่อาศัยเป็นหลักแหล่ง สถานการณ์นี้ทำให้พวกเขายิ่งวิตกกังวลว่าจะติดโรคระบาด ยังไม่นับที่การระบาดของโควิด-19 ได้เปลี่ยนโครงสร้างทางสังคมที่เกื้อกูลพวกเขาอยู่ อย่างเช่น เงินบริจาคที่ลดจำนวนลงอย่างมาก
Jana กล่าวว่า ถึงแม้ศิลปะจะไม่สามารถแก้ไขปัญหาหรือเปลี่ยนแปลงสังคมได้โดยตรง แต่อย่างน้อย ศิลปะก็สามารถตีแผ่ความจริงให้ผู้ชมได้เห็น … ซึ่งในกรณีของ Living Room นี้ เรากล้าพูดได้ว่า Jana ในฐานะศิลปินเจ้าของผลงาน ทำหน้าที่ของเธอได้อย่างดีที่สุดแล้ว
Photos courtesy of Jana Sophia Nolle
ที่มา: jana-sophia.com, thisiscolossal.com
