ถ่ายภาพเธอไว้ให้โลกจำ: สารคดีของสองศิลปินสองวัยหัวใจเดียวกัน

การแบ่งปันความรักให้แก่กันนั้นเป็นสิ่งสวยงาม…คงไม่อาจสรุปตายตัว ทว่าหนังสารคดีเรื่อง  ‘ถ่ายภาพเธอไว้ให้โลกจำ’ หรือ ‘Faces Places’ ก็สะท้อนภาพความเข้าใจในเพื่อนมนุษย์ออกมาได้อย่างเป็นธรรมชาติ ทั้งในรูปแบบของงานศิลปะและกระบวนการทำงาน ตั้งแต่เริ่มต้นจนสำเร็จออกฉาย ด้วยระยะเวลากว่าสองปีที่ค่อยๆ เก็บภาพการถ่ายทำและระดมทุนจากผู้สนใจ จากที่คิดจะเป็นหนังสั้น ทุกอย่างก็ขยายตัวจนเป็นรูปเป็นร่าง นี่นับเป็นการเดินทางของศิลปะในรูปของหนังสารคดีที่น่าทึ่ง

“โอกาสเป็นผู้ช่วยที่ดีที่สุดของฉันเสมอ” เป็นคำพูดของ Agnès Varda ในหนังเรื่องนี้ คุณยายศิลปินวัย 89 เธอเป็นทั้ง ศิลปินภาพถ่าย, ดารา, และผู้กำกับฯ ที่คุ้นเคยกับ Jean Luc Godard ปรมาจารย์หนังแนวก้าวหน้าฝรั่งเศสในยุค ’70 แม้ว่า Agnès Varda จะจากไปแล้วเมื่อต้นปี 2019 นี้ก็ตาม ทว่า Faces Places ก็เป็นตัวแทนความคิดที่เธอมีต่อโลกอย่างชัดเจน ส่วนอีกคน JR วัย 33 ศิลปินหนุ่มสตรีทอาร์ตผู้มีเค้าหน้ากับแว่นตาดำละม้ายคล้าย Jean Luc Godard เขาหลงใหลในเสน่ห์แห่งภาพถ่าย และมักนำเสนอผลงานอินสตอลเลชั่น ในพื้นที่สาธารณะขนาดใหญ่ บอกเล่าเรื่องราววิถีชีวิตสะท้อนปัญหาสังคมอยู่เป็นประจำ ทั้งคู่มาพบกันโดยบังเอิญ ทั้งๆ ที่ควรจะเจอกันมาก่อนหน้านี้นานแล้ว ทั้งคู่เริ่มต้นพูดคุยวางแนวคิดเพื่อโปรเจ็กต์ศิลปะชิ้นสำคัญ

รถโมบายที่เป็นเสมือนสตูดิโอเคลื่อนที่พร้อมสำหรับการถ่ายภาพ และพรินท์ภาพขนาดใหญ่ ออกเดินทางจากในเมืองหลวงไปสู่ชนบททั่วทุกแห่งในฝรั่งเศส แต่ละท้องถิ่นที่ทั้งคู่ไปล้วนมีเรื่องเล่าซ่อนอยู่ โดยไม่มีการวางโครงเรื่อง แต่คือการเข้าไปสำรวจวิจัย เฟ้นหาชีวิต ผสมผสานกับมุมมองของพวกเขาเอง เมื่อทั้งคู่เห็นตรงกันว่าน่าสนใจ พื้นที่ตรงนั้นก็จะถูกนำมาขยายใหญ่ในรูปของงานศิลปะ โดย JR และทีมงานของเขาได้ร่วมกันภาพถ่ายผู้คนแล้วพิมพ์ลงกระดาษเป็นชิ้นๆ นำไปแปะติดประกอบร่างกันบนฝาผนังอาคาร

หลากหลายชีวิตที่ดูธรรมดา เช่น ชาวนา, พนักงานไปรษณีย์ชรา, คนงานที่เพิ่งจะเกษียณ, คนงานโรงงานในเหมือง, ภรรยาคนงานซึ่งขับรถบรรทุกตู้สินค้า ฯลฯ  ชีวิตผู้คนธรรมดาที่ดูไม่มีความสำคัญ ทั้งหมดถูกนำมาขยายให้เรารู้สึกได้ถึงพลังชีวิตและตัวตนของพวกเขา ซึ่งสะท้อนให้เห็นธรรมชาติบางอย่างที่ต่างมีร่วมกันในทุกคน แม้ผลงานกระดาษแปะของ JR พร้อมจะเสื่อมสลายไปตามสภาพอากาศ ทว่ามันก็ถูกต้องแล้ว เพราะไม่มีอะไรยั่งยืนถาวร รวมทั้งศิลปะก็ด้วย เราเพียงนึกถึงลมหายใจของผู้คนเหล่านั้นว่ามีอยู่ ระลึกถึงเสน่ห์ของภาพถ่ายกับงานแสดงทางศิลปะถูกผสมผสานกลมกลืนอย่างแนบเนียน ไม่แปลกใจเลยที่หนังสารคดีเรื่องนี้จะได้รับรางวัลจากสถาบันต่างๆ รวมทั้ง Golden Eye ในเทศกาลหนังเมืองคานส์ รวมทั้งเสียงตอบรับจากผู้ชมและคำชื่นชมจากเหล่านักวิจารณ์มากมาย

นับเป็นโอกาสดีสำหรับผู้สนใจ และเพื่อเพื่อเป็นการระลึกถึง  Agnès Varda ผู้ร่วงลับ   ทาง Documentary club theaters ได้นำ Faces Places กลับมาฉายอีกครั้งที่ Ware house 30 ตลอดเดือนเมษายน 2562 นี้

อ้างอิง: documentaryclubthailand.com, Facebook: Documentary Club TH, lwlies.com

วรัญญู อุดมกาญจนานนท์

Art may not be the only way to brighten the world, but it is essential to create a beautiful life. รักงานสร้างสรรค์อิสระ...งานเขียนเป็นหนึ่งในนั้น เพราะตัวหนังสือคือความคิดที่เชื่อมโลกกับเราไว้ด้วยกัน

See all articles