ในภูมิภาคแถบเส้นศูนย์สูตร ซึ่งอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ ส่งผลให้สภาพอากาศเป็นลักษณะร้อนชื้น แดดจัด ฝนตกชุก สถาปัตยกรรมในแถบนี้จึงมีการปรับตัวให้รับมือได้กับความร้อนจากแสงแดด พร้อมกับฝนที่ตกจำนวนมาก ยิ่งอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตรเท่าไร ยิ่งฝนตกหนัก จนมีคำกล่าวที่ว่า
สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในเอเชียได้รับอิทธิพลจากโลกตะวันตกที่มีภูมิอากาศแตกต่างกันมาก ในกำเนิดของสถาปัตยกรรมสมัยใหม่เกิดจากผลพวงของการปฏิวัติอุตสาหกรรม ทำให้บ้านเรือนในเอเชียเปลี่ยนรูปแบบไปตามตะวันตก จากที่เคยเปิดรับแสงอาทิตย์ได้น้อยตามระบบโครงสร้างแบบดั้งเดิมที่เป็นผนังรับน้ำหนัก จึงหันมาเปิดรับแสงอาทิตย์มากขึ้นจากการนำกระจกมาใช้ในการออกแบบสถาปัตยกรรม ทำให้สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในเอเชียเปิดรับแสงอาทิตย์เข้ามาเต็มที่จนสูญเสียความสลัวแบบดั้งเดิม ทั้งที่หลายส่วนการใช้สอยไม่ได้ต้องการแสงมาก เพราะพื้นที่หลายส่วนของเอเชียมีแสงอาทิตย์ที่จัดจ้าเกินความต้องการ สถาปัตยกรรมจึงออกแบบให้มีแสงที่พอต่อการใช้สอยและปริมาณของแสงอาทิตย์ ปัญหานี้ยังรวมไปถึงอินเดียด้วยเช่นกัน
เป็นธรรมดาของการพัฒนาเมืองใหญ่ที่ต้องสร้างสาธารณูปโภคให้ชาวเมืองได้รับความสะดวกสบายจากการเดินทาง หลายเมืองใหญ่ในโลกนิยมใช้รถไฟในการเดินทาง พื้นที่บางส่วนที่รถไฟวิ่งเข้ามาในตัวเมืองเดิมที่ไม่ได้ออกแบบพื้นที่รางเตรียมไว้ ถ้าไม่เป็นรถไฟใต้ดิน ก็จะกลายเป็นทางรถไฟลอยฟ้าแบบ BTS ที่ชาวกรุงเทพมหานครใช้ ผลจากการสร้างทางรถไฟลอยฟ้าทำให้เกิดพื้นที่เหลือของเมืองบริเวณข้างใต้ หลายแห่งกลายเป็นที่ทรุดโทรม จนเป็นปัญหาด้านทัศนียภาพกับเมือง
ในธารกระแสลดการใช้พลังงานฟอซซิลที่มีแต่ใช้แล้วหมดไป ทิ้งไว้ทั้งมลพิษให้ตัวเราจนถึงรุ่นลูกหลาน พลังงานทางเลือกได้ผุดขึ้นมาให้เลือกมากมาย หลายทางดูเป็นคำตอบที่มีความหวังให้กับอนาคตของมนุษยชาติ อีกทางที่น่าสนใจคือการเลือกใช้พลังงานจากธรรมชาติมาใช้อย่างไม่ซับซ้อน อย่างเช่นการใช้แสงสว่างภายในอาคารที่ใช้หลอดไฟผลิตความสว่างด้วยไฟฟ้า แต่เราสามารถมีทางเลือกที่เรียบง่ายกว่านั้นด้วยการเข้าใจธรรมชาติแสง และดึงมันเข้ามาภายในด้วยพึ่งไฟฟ้าให้น้อยที่สุด หรือไม่ต้องใช้ไฟฟ้าเลยก็ได้ เทคโนโลยีขจัดความมืดในอาคารด้วยท่อนำแสงอาทิตย์
ความฝันของคนเราต่อสถาปัตยกรรมแบบทั่วไป อาจจะเป็นการฝันว่ามีบ้านที่ตัวเองชอบสักหลัง การเติมเต็มความฝันของผู้คนด้วยสิ่งก่อสร้างด้วยการรับใช้สังคม ยกระดับคุณภาพชีวิต มันช่วยบ่งบอกว่าสถาปัตยกรรมทำอะไรให้กับสังคมได้บ้าง แต่ถ้าไม่ใช่บ้าน สถาปัตยกรรมแบบไหนกันที่จะเป็นตัวอย่างการเติมเต็มให้กับความหมายในการใช้ชีวิตของครอบครัวหนึ่ง คำถามนี้มีคำตอบจากสำนักงานสถาปนิก Alts Design
คุณภาพของสถาปัตยกรรมไม่ได้ขึ้นกับขนาดแต่เพียงอย่างเดียว แต่มันสามารถวัดได้จากรายละเอียด ความใส่ใจในการออกแบบด้วยเช่นกัน สถาปัตยกรรมที่ดีนั้นสามารถยกระดับคุณภาพชีวิตให้ผู้คนในสังคมได้ แม้แต่สถาปัตยกรรมขนาดเล็กที่จำเป็นและมักถูกมองข้ามอย่างห้องน้ำสาธารณะ ในญี่ปุ่น เราสามารถหาห้องน้ำได้ง่ายดายกว่าถังขยะ ห้องน้ำสาธารณะจะได้รับความใส่ใจในการออกแบบและการดูแลรักษามาก ถ้าใครมาญี่ปุ่นแล้วจะประทับใจกับห้องน้ำในญี่ปุ่นได้ง่ายดาย ห้องน้ำสาธารณะหลายแห่งได้ถูกออกแบบให้แตกต่างกันไปตามสภาพถิ่นที่
สถาปัตยกรรมต่างมีเวลาของมันเอง เมื่อถูกสร้างในช่วงเวลาหนึ่งก็เหมาะกับการใช้งานในช่วงเวลาหนึ่ง เมื่อกาลเวลาทำงานผ่านไป สถาปัตยกรรมนั้นก็อาจไม่เหมาะสมกับช่วงเวลาใหม่ และทำให้เป็นสาเหตุที่สถาปัตยกรรมต้องมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงตัวมันเอง ไม่ต่างอะไรกับการผ่าตัดหรือศัลยกรรมให้ตัวมันเองมีสังขารที่เหมาะกับยุคสมัยได้ ในพื้นที่ชนบทของประเทศจีน เมืองถงลู่ มณฑลเจ้อเจียง ซึ่งเป็นพื้นที่ของกลุ่มชาติพันธุ์ฉี
เราล้วนอยู่ในยุคที่กระแสความเป็นเมืองได้กระจายความเจริญอย่างรวดเร็วจนไม่อาจปฏิเสธได้ จนเข้ามาเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินชีวิตแบบเดิมไปมาก ในกรณีของสังคมแบบชาวเอเชีย โดยเฉพาะในสายวัฒนธรรมจีนจะนิยมอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวใหญ่ ลักษณะบ้านแบบดั้งเดิมจะเป็นแนวแผ่ราบ มีลานกลางบ้าน ล้อมด้วยห้องต่างๆ ตัวบ้านจะมีลักษณะการใช้สอยเป็นบ้านล้อมลาน หลายครอบครัวในตระกูลเดียวกันจะอยู่ในลักษณะบ้านแบบนี้ ที่เรียกว่าบ้านประจำตระกูล
ในสังคมยุคก่อน ศาสนสถานเป็นศูนย์กลางของชุมชน วิถีชีวิตได้มีความผูกพันกับศาสนาสูง สถาปัตยกรรมศาสนาได้ถูกก่อสร้างอย่างบรรจงด้วยศรัทธา ในปัจจุบันสถาปัตยกรรมศาสนาถูกตั้งคำถามถึงการมีอยู่ว่าปรับตัวตามสภาพสังคมปัจจุบันอย่างไรบ้าง หลายแห่งได้ซบเซาลงไป กลายเป็นอดีตของความรุ่งโรจน์ หลายแห่งได้ปรับตัวด้วยกิจกรรมใหม่ที่ถูกเสนอเข้ามาทำให้มีชีวิตชีวามากขึ้น พื้นที่เดิมไม่ได้เป็นแค่เพียงพื้นที่สักการะเท่านั้น แต่ได้กลายสภาพที่ลื่นไหลกับบริบทปัจจุบันมากขึ้น
ประเทศบนเกาะใหญ่อย่างญี่ปุ่น การที่มีประชากรมากแต่สัดส่วนพื้นที่อาศัยมีไม่สูง ทำให้เกิดบ้านที่มีการออกแบบจากการแก้ปัญหาทั้งประเด็นพื้นที่แคบ ใช้พื้นที่น้อยเหล่านั้นให้มีความสะดวกสบาย จนเป็นเอกลักษณ์ของบ้านญี่ปุ่นที่เรียกได้ว่าเท่จากเนื้อหา บ้านหลายหลังอาจจะดูประหลาดในสายตาคนไทย แต่ถ้าได้ลองย้อนถึงที่มาของแนวคิดจากสถาปนิก มันก็ชวนให้พบความน่าสนใจจากความพยายามของสถาปนิกรุ่นใหม่จากญี่ปุ่น บ้านเก่าอายุกว่า 20
