จะสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมอย่างไร ในเมื่อโจทย์สำคัญคืองบประมาณที่จำกัด แล้วยังมีเงื่อนไขที่ต้องการให้งานออกแบบสามารถช่วยลดความกังวล เพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ใช้งานสถาปัตยกรรมนั้นๆ โจทย์แนวนี้ท้าทายสถาปนิก นักออกแบบเสมอมา ด้วยมันเริ่มต้นด้วยความยาก เพราะสถาปัตยกรรมเป็นสิ่งก่อสร้างจากเม็ดเงิน หากทุนน้อย ข้อจำกัดมาก
สถาปัตยกรรมสามารถทำหน้าที่ฟื้นฟูชุมชนเก่าได้อย่างไร ในขณะที่กระแสของใหม่เข้าถาโถมทับของเก่าอยู่เป็นประจำ แม้ว่าเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เราสามารถเลือกได้ว่าจะใช้วิธีไหน ณ ลานล้อมด้วยบ้านขยาดย่อมใต้ต้นแอชในกรุงปักกิ่ง ประเทศจีน ห่างจากจัตุรัสเทียนอันเหมินราว 1 กิโลเมตร
สถาปัตยกรรมที่ดีมีหลายคำตอบบนโลกใบนี้ ขึ้นอยู่กับโจทย์ว่าสถาปัตยกรรมนั้นสร้างขึ้นจากวัตถุประสงค์แบบไหน ทำให้มีสถาปัตยกรรมที่ดีมากมายตามโจทย์ที่เกิดขึ้น และเปลี่ยนไปตามสภาพสังคม เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม อีกโจทย์ที่ท้าทายเหล่าสถาปนิกทั้งหลายคือสถาปัตยกรรมจะยกคุณภาพชีวิตของคนในสังคมนั้นอย่างไร โจทย์คลาสสิคนี้ถูกตอบด้วยสถาปนิกจาก IBAVI
ในชุมชนที่มีความแข็งแรงต่อศาสนา สถาปัตยกรรมศาสนาไม่ได้ทำหน้าที่แค่เพียงเป็นสถานที่สักการะบูชาเท่านั้น แต่ยังเป็นพื้นที่ส่วนกลางของชุมชนไว้ทำกิจกรรมร่วมกัน เป็นแหล่งพักพิงจิตใจอีกด้วย หากนึกภาพไม่ออก ขอให้นึกถึงลานวัดของบ้านเราในอดีต ที่ทำหน้าที่สารพัดให้แต่ละชุมชน ทั้งเป็นตลาด งานบวช เทศกาลสงกรานต์
สถาปัตยกรรมที่ดี ไม่จำเป็นต้องไปค้นหาสิ่งที่อยู่ไกลตัว ต้องมาจากของดี วัสดุดีจากพื้นที่อันแสนไกล แต่สามารถเริ่มจากของใกล้ตัว แล้วนำมาต่อยอดได้ เมื่อนั้นความยั่งยืนอย่างเรียบง่ายก็เกิดขึ้น อย่างของดี ไม่ไกลบ้านเราจากบังคลาเทศ กับโครงการ
ทุกสถาปัตยกรรมมีรุ่งเรือง โรยรา และรออุบัติใหม่ ดันจิ (Danchi) คือที่พักแบบอาคารพักอาศัยรวมราคาถูกที่มีกำเนิดในยุค 1960 ของญี่ปุ่น อันเป็นผลจากเศรษฐกิจที่เติบโตหลังสงครามโลกครั้งที่ 2
ลักษณะร่วมของสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คือการปรับตัวเข้าสภาพอากาศ ที่มีทั้งร้อน ฝน แสงแดดมากมาย การระบายอากาศที่ดีให้อาคารหายใจได้ สภาวะน่าสบายของถิ่นนี้คือการปรับตัว ถ่านเทกันระหว่างภายนอกและภายในที่สมดุล ไม่ใช่กักเก็บแล้วสร้างสภาวะสบายภายใน อย่างเช่นการแก้ปัญหาจากบ้านพร้อมสตูดิโอของ Hoang
สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นคือสถาปัตยกรรมที่ถูกพัฒนา ปรับเปลี่ยนจากกาลเวลา เป็นไปตามปากท้องของผู้คนในแต่ละถิ่นฐานจนมีรูปแบบที่สอดคล้องกับถิ่นฐานนั้น พวกมันไม่ได้ผ่านการออกแบบจากสถาปนิกในระบบ แต่จากการขัดเกลาจนมีรูปแบบที่เหมาะสมกับท้องถิ่น เป็นสิ่งที่สถาปนิกสามารถเรียนรู้จากมันได้เช่นกัน และควรสมควรเรียนรู้อย่างจริงจังด้วย ในเมืองป่าฝนที่อากาศร้อนชื้นทางเหนือของบราซิล มีโรงเรียนกานัวเนอที่รองรับเด็กกว่า 540
‘บ้านที่ดี คือบ้านที่รองรับเงื่อนไขของแต่ละเจ้าของบ้านได้ดี’ เงื่อนไขที่สำคัญของบ้านอีกประเด็นคือราคาที่สามารถจับต้องได้ เมื่อมีบ้าน ทุกคนจะรู้สึกมั่นคงปลอดภัย อีกวิธีที่ทำให้บ้านมีราคาถูกคือการใช้ระบบการก่อสร้างแบบถอดประกอบ หรือ prefabrication มันช่วยลดเวลาการก่อสร้าง ทำให้ลดการใช้แรงงานคน
‘เหนื่อยแค่ไหน ถึงบ้านก็อุ่นใจ’ การกลับมาถึงบ้านของแต่ละคนมีความสุขมากน้อยไม่เท่ากัน แต่สิ่งที่เหมือนกันของนิยามคำว่า ‘บ้าน’ คือที่พักพิงที่ให้ความรู้สึกปลอดภัย อบอุ่นกับผู้อาศัย บ้านจึงเป็นพื้นที่รวมกิจกรรมของคนในครอบครัวหลายอย่าง เพื่อให้บ้านยังคงนิยามเดิมของมันต่อไป นิยามของบ้านไม่ได้ขึ้นอยู่กับขนาด
